دکتر حسن زارع روز چهارشنبه در گفت و گو با خبرنگار علمی ایرنا اظهارداشت: عقب نشینی دریاچه ارومیه اتفاقی است که در منطقه رخ داده است اکنون باید با انجام یک سری اقدامات مانع از بروز مشکلات ناشی از خشک شدن آن مانند توفان گرد و غبار و کاهش درامد مردم منطقه شویم.

این متخصص اکولوژی که مجری طرح مطالعاتیˈعقب نشینی دریاچه ارومیه و پیشروی گیاهان؛ ضرر یا فرصتˈ است ، افزود: خاک عمده ترین فاکتور برای رشد گیاهان است و اکنون که دریاچه ارومیه عقب نشینی کرده است بستر خاکی زیادی برای کاشت گیاه سازگار با شرایط فراهم شده است.

طرح مطالعاتی ˈعقب نشینی دریاچه ارومیه و پیشروی گیاهانˈ با همکاری دانشگاه تربیت مدرس، دانشگاه خوارزمی ، استانداری آذربایجان غربی و اداره کل محیط زیست استان در حال اجرا است.

دانشیار دانشگاه تربیت مدرس معتقد است: ما گیاهان مختلفی داریم که می توانند در این اکوسیستم دریاچه ارومیه رشد کنند و به تدریج جایگزین آب موجود دریاچه شوند و بعد از مدتی به بستری همراه با پوشش گیاهی تبدیل شوند.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه اکنون عقب نشینی دریاچه ارومیه اتفاق افتاده است گفت: دریاچه ارزش های زیست محیطی خاص خودش را دارد و این با ارزش است ولی اتفاقی است که افتاده و دریاچه عقب نشینی کرده است اکنون باید جلوی خسارات بیشتر گرفته شود.

وی گفت: می توان یک سری اقدامات انجام داد تا آب به دریاچه برسد تا دریاچه در مقیاس کوچک تر پایدار بماند یا اینکه از بستری که آزاد شده بتوانیم به صورت مدیریت شده از گیاهانی استفاده کنیم که معیشت جایگزینی برای مردم منطقه ایجاد کنند.

وی گفت: آنچه در این مقاله ارایه می شود پیشنهادی است برای استفاده از زمین های آزاد شده برای نوعی از کشاورزی که جایگزین سیستم کشاورزی پرمصرفی امروزی می شود.

وی تاکید کرد: در واقع با این اقدام می توان ضرری که به دریاچه وارد شده را به فرصت تبدیل کرد تا بعدها به نفع دریاچه و اهالی منطقه باشد .

زارع گفت: حضور گیاهان باعث می شود که ریزگردهای دریاچه پخش نشود هم اینکه گیاه به تدریج که رشد می کند موجب کیفیت خاک می شوند که این تغییر به نفع رشد گیاهان است و خاک ثابت تر می شود اما آنچه در این میان از اهمیت زیادی برخوردار است مدیریت نوع گیاهانی است که می خواهند دراین بشتر شور رشد کنند.

وی با بیان اینکه باید گیاهانی را انتخاب کنیم که موجب اصلاح خاک شوند اظهار داشت: همچنین باید گیاهانی جایگزین کشت کنونی شوند که دارای ارزش صنعتی و دارویی باشند و به این ترتیب محصولی که تولید می شود گران قیمت تر باشد تا درآمد افراد منطقه بهتر شود.

زارع افزود: اکنون روی 4 تا 5 نوع گونه گیاهی غالب در منطقه در حال کار هستیم اما چون هنوز به نتیجه قطعی نرسیده ایم که کدام گیاه ارزش صنعتی بیشتری دارد از این رو هنوز نوع گیاه را اعلام نمی کنیم.

وی گفت: اما رویش گیاهان طبیعی شور پسند در دریاچه اتفاق می افتد و از بین همین گیاهان می خواهیم شرایطی فراهم کنیم که رشد شان در منطقه با هزینه کمتر پایدارتر شود.

این استاد دانشگاه درباره نجات دریاچه ارومیه اظهار داشت: به اعتقاد من وضعیت کنونی دریاچه ارومیه بخشی از آن مربوط به مسایل طبیعی و بخشی مربوط به نتیجه کارها و اقدامات انسانی است و اینکه سهم هر کدام چقدر است نیاز به کار کارشناسی دارد.

وی تاکید کرد: اینکه بخواهیم در مدت زمان کوتاه دریاچه را به وضعیت 50 سال گذشته ان برگردانیم غیر ممکن است البته دولت اقداماتی را آغاز کرده که به تدریج نتیجه خواهد داد.

این دانشیار دانشگاه تربیت مدرس رشته زیست شناسی گیاهی اکولوژیک گفت: در مجموع مشکل دریاچه ارومیه تشنگی زمین، از بین رفتن سفره های آب زیر زمینی و تبخیر سطحی است که بخشی از آن به طبیعت بر می گردد ، اگر بخواهیم به دریاچه آب هم وارد کنیم باید انقدر وارد کنیم که اول سفره های زیر زمینی تغذیه شوند بعد آب به سطح بیاد که نیازمند زمان و هزینه زیادی است.

وی اظهار داشت: به تدریج می توان این مشکل را برطرف کرد اما باید با اجرای یک اصلاحات مانع از تخریب و از بین رفتن بیشتر دریاچه شویم.

دریاچه ارومیه چند سالی است که با پدیده خشکسالی مواجه است و تاکنون بیش از 80 درصد آن از بین رفته و به شوره زار تبدیل شده است که به اعتقاد کارشناسان در مدت کوتاهی سونامی نمک در منطقه رخ خواهد داد بنابراین اجرای طرح هایی که موجب بهبود پوشش گیاهی بستر دریاچه می شود از اهمیت زیادی برخوردار است.

به گزارش خبرنگار ایرنا، مرگ این گوزن ماده که آبستن بوده است به تایید روابط عمومی اداره کل محیط زیست کردستان هم رسیده است.

به گفته کارکنان محیط زیست، این گوزن ماده گوزن مولد سایت بوده است که تا کنون چند گوزن به دنیا آورده است.

هم اکنون تنها سه گوزن نر و یک گوزن ماده در سایت نگهداری بیجار زنده مانده اند که پروژه تکثیر و انتشار این گوزن ها در استان کردستان را تا مرز شکست پیش برده است.

تمامی گوزن های پلاک داری که در ابتدای راه اندازی سایت از ارومیه به سایت بیجار انتقال داده شده بودند، تلف شده اند.

در هفته پیش نیز دو آهوی این سایت در فاصله دو روز از هم؛ تلف شدند.

به گفته یکی از کارکنان محیط زیست کردستان با توجه به اینکه شرایط سایت بهبود یافته است، دلیل این مرگ ها عدم توجه به شرایط سایت در روزهای سرد گذشته است که حیوانات ضعیف شده نتوانسته اند دوام بیاورند.

کامران حسینی روز یکشنبه در گفت وگو با خبرنگار ایرنا افزود: با افزایش تدریجی دمای هوا در این مناطق، پایان فصل یخبندان و مهیا شدن شرایط مطلوب اسکان، اولین دسته از پرندگان مهاجر در تالاب های مهاباد فرود آمدند.

وی ادامه داد: این پرندگان مهاجر در مسیر کوچ خود از مناطق گرمسیر و استوایی به مناطق سردسیر و شمالی مدتی را در تالابهای سواحل جنوبی دریاچه ارومیه و از جمله تالابهای شهرستان توقف می کنند.

وی اظهار کرد: این پرندگان شامل انواع اردکهای سرسفید، مرمری، سرحنایی و انواع غازها از جمله غاز خاکستری هستند که مدتی برای استراحت و تغذیه در این تالابها توقف می کنند.

رییس اداره حفاظت محیط زیست مهاباد گفت: پس از تغذیه و استراحت برخی از این پرندگان مهاجر سفر خود را به سوی مناطق شمالی ادامه داده و برخی دیگر در این تالابها ماندگار شده و جوجه آوری می کنند.

حسینی وضعیت کنونی تالابهای این شهرستان را مطلوب عنوان کرد و افزود: بارش های مناسب زمستان امسال، زهکشی تالابها و وجود محیط امن و مراقبت شده برای پرندگان، باعث ورود این تعداد پرنده مهاجر به تالابهای شهرستان شده است.

وی افزود: در آخرین پایش انجام شده، در این تالابها انواع پرندگان به ویژه اردک سرسبز، بلوطی، سرحنایی و کاکایی، خوتکا، کشیم، فیلوش و انواع آبچلیک مشاهده شده است.

حسینی اظهار کرد: تالاب های مهاباد با بیش از شش هزار هکتار مساحت، استراحتگاه بسیار مناسبی برای انواع پرندگان مهاجر و بومی در منطقه است به طوری که همه ساله پذیرای 20 تا 30 هزار قطعه انواع پرندگانی است که همه ساله در مسیر پرواز خود وارد آنها می شوند.

رییس اداره حفاظت محیط زیست مهاباد گفت: بر اساس آخرین بررسی های انجام شده 75 گونه پرنده آبزی و کنار آبزی متعلق به 11 خانواده در تالاب های این شهرستان شناسایی شده که در صورت اضافه کردن گونه های خشک زی این تعداد به بیش از 180 گونه می رسد.

وی از اهالی روستاهای همجوار تالابهای شهرستان خواست در صورت مشاهده افراد سودجو و فرصت طلب در شکار گونه های با ارزش جانوری مراتب را به اداره محیط زیست و محیط بانان این اداره اطلاع دهند.

شهرستان مهاباد با داشتن تالاب های کانی برازان، قوپی باباعلی، حسن خان، گروس، داشخانه و قره قشلاق همه ساله در فصل بهار پذیرای شمار زیادی از پرندگان مهاجر است که از بین این تالابها، کانی برازان و قوپی باباعلی جزو تالابهای بین المللی به شمار می روند.

مدیر کل حفاظت محیط زیست سیستان و بلوچستان روز دوشنبه در گفت وگو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: بارندگی های خوب امسال در جنوب شرق کشور در مقایسه با پارسال و حمایت مردم از حیات وحش در کنار تلاش محیط بانان در حفاظت از محیط زیست بویژه صیانت از گونه های نادر جانوری، این استان را برای خرس سیاه آسیایی پناهگاه امنی کرده است.

خسرو افسری افزود: خشکسالی های 15 سال گذشته موجب مهاجرت گونه های مختلف حیات وحش بویژه برخی حیوانات نادر و کمیاب از جمله خرس سیاه و در نتیجه کاهش جمعیت آنها شد.

وی با بیان اینکه خرس سیاه آسیایی از گذشته های دور در ارتفاعات نیکشهر، سراوان و خاش زیست می کرده است، گفت: اکنون این گونه حیوان زیبا با بازگشت به مامن اصلی خود امیدواری به امکان زاد و ولد و افزایش جمعیت خود را افزایش داده است.

مدیر کل حفاظت محیط زیست سیستان و بلوچستان افزود: طی چند ماه گذشته دست کم 40 قلاده خرس سیاه آسیایی از راسته گوشت خواران در مناطق مختلف استان مشاهده شده است.

وی با تصریح بر اینکه پراکنش خرس سیاه در ایران محدود به مناطق جنوب شرق کشور بویَژه سیستان و بلوچستان است، گفت: البته در پیش از خشکسالی نیز شمار قابل مشاهده خرس سیاه آسیایی در استان زیاد نبودف اما تلاش شبانه روزی محیط بانان در کنترل مناطق حفاظت شده باعث افزایش جمعیت این گونه جانوری با ارزش و کمیاب شده است.

وی بیان کرد: زیستگاه خرس سیاه آسیایی بیشتر نواحی کوهستانی و جنگلی است و به دلیل داشتن رژیم غذایی بسیار متنوع همه چیز خوار است اما به طور عمده از حشرات، عسل، بی مهرگان، مهره داران کوچک و میوه تغذیه می کند.

افسری مهمترین وجه تمایز خرس سیاه آسیایی با دیگر گونه ها را داشتن یک لکه سفید به شکل عدد هفت در گردن عنوان و اظهار داشت: خرس سیاه با عمری حدود ۲۵ سال بین ۱۲۰ تا ۱۸۰ سانتی متر طول و ۵۰ تا ۱۷۰ کیلوگرم وزن دارد و یکی از دو گونه خانواده خرس های ساکن ایران است.

وی اضافه کرد: بر اساس طبقه بندی سازمان IUCN خرس سیاه آسیایی در ایران در زمره حیوانات در آستانه انقراض قرار گرفته و امکان محو شدن و نابودی آن محتمل است.

وی ادامه داد: به دلیل تکثیر و تولید مثل محدود خرس سیاه آسیایی جبران جمعیت از دست رفته این گونه جانوری به سادگی امکان پذیر نخواهد بود از این رو افزایش تلاش برای کنترل مناطق حفاظت شده در اولویت جدی محیط بانان سیستان و بلوچستان قرار دارد.

مدیرکل حفاظت محیط زیست سیستان و بلوچستان با بیان اینکه جنگل حرا، بسترهای علفی، سواحل شن و ماسه ای، رودخانه ها و تالاب ها از مهم ترین زیستگاه های گونه های جانوری این استان هستند، گفت: گونه های جانوری و گیاهی استان در 11 منطقه حفاظت شده توسط محیط بانان صیانت می شوند.

افسری افزود: بیش از یک میلیون و 350 هزار هکتار معادل 7.3 درصد از کل مساحت سیستان و بلوچستان منطقه حفاظت شده و تحت نظارت سازمان حفاظت محیط زیست قرار دارد.

سیستان و بلوچستان منهای پهنه آبی نیز، پهناورترین استان کشور است.

زمانیکه شما خمیر دندان میخرید، اگر متوجه تیوپ یا لوله خمیر شوید، در پائین آن به یکی از چهار رنگ زیر علامت گذاری شده است:
اگر علامت رنگ سبز باشد: خمیر دندان از مواد طبیعی ساخته شده است.
اگر علامت رنگ آبی باشد: خمیر دندان از مخلوطی از مواد طبیعی و ادویه جات ساخته شده است.
اگر علامت رنگ سرخ (قرمز) باشد: خمیر دندان از مواد طبیعی و مواد شیمیایی ساخته شده است.
اگر علامت رنگ سیاه باشد: خمیر دندان کاملاً از مواد شیمیایی ساخته شده است.

 "آب سالم اساس ادامه حيات بشر و تأمين بهداشت مي باشد " 

انجمن حفاظت از محيط زيست ايالات متحده آمريكا برآورد كرده كه تقريبا يك سوم جريان آب جهان به طور مشخص آلوده شده و اصل حفظ كيفيت آب بر هم زده شده است.

 روزهايي که با پيدا کردن جوي آب يا چشمه‌اي مي‌توانستيم با آرامش خاطر، تشنگي‌مان را برطرف کنيم گذشته و کيفيت آب مهمتر از وجود و حضور آن است. به هر حال اين روزها به هر آبي نمي‌توانيم اعتماد کنيم و مي‌کوشيم براي سالم‌تر ماندن بيشتر هزينه و وقت بگذاريم.

• انواع آلودگي هاي آب:

آلوده كننده ها ي آب به نه دسته  طبقه بندي مي شوند

 1-موادي كه با مصرف اكسيژن آب موجب كاهش اكسيژن محلول در آب مي شوند.

موادي كه به راحتي به وسليه فعاليت باكتري ها در حضور اكسيژن شكسته مي شوند و پوسيده مي گردند از اين دسته هستند.گرچه بعضي از مواد غير آلي در اين دسته پيدا شده اند اما بيشتر اين آلاينده ها را تركيبات آلي تشكيل مي دهند. آلوده كننده هاي اين طبقه بيشتر شامل:فاضلاب خانگي وفاضلاب كارخانه هاي كاغذ سازي و كشتارگاه ها مي باشند.

2- عوامل بيماري زا

3-مواد غذايي گياهي

4-تركيبات آلي سنتز شده(مصنوعي)

5-مواد نفتي

6-مواد شيمايي معدني

7-رسوبات

8-مواد راديواكتيو

9-گرما

• كيفيت آب
  بر خلاف طعم آب که اغلب عامل آن مواد معدني موجود در آب است، بوي آب در بيشتر موارد از حضور مواد آلي ناشي مي‌شود. با توجه به ماهيت خاص ترکيبات آلي و تاثير آن بر ويژگي‌هاي فيزيکي، شيميايي و ميکروبي آب، بو با هر يک از ويژگي‌هايي شيميايي، فيزيکي و ميکروبي ارتباط پيدا

مي‌کند.
در صورتي که عامل ايجاد بو مشخص نباشد، مي‌توان به ميزان مواد معلق و کلوئيدي آب شک کرد و با کم شدن رنگ و کدورت آب، در نهايت بوي آن هم مطبوع خواهد شد.
در مواردي بوي آب آشاميدني ناشي از حضور ميکروارگانيسم‌هايي است که به اصطلاح ميکروارگانيسم‌هاي مزاحم خوانده مي‌شوند. تاکنون بيش از ??‌‌نوع ميکروارگانيسم شناخته شده که مسبب بوي آب‌هاي آشاميدني هستند. يکي از معروف‌ترين آنها خانواده قارچ‌ها هستند که شايع‌‌ترين عامل‌هاي ايجاد بو در تاسيسات آبرساني هستند.
برخي عامل‌هاي شيميايي موجود در آب علاوه بر ايجاد بو، با داشتن ويژگي سمي ممکن است مشکلاتي را در آب ايجاد کنند مانندSH2 كه گازي بي‌رنگ با بويي شبيه تخم‌مرغ گنديده است و از تجزيه سولفات‌ها توسط باکتري‌هاي احيا‌کننده سولفات توليد مي‌شود.

• بيماري هايي كه توسط آب هاي آلوده به انسان سرايت مي كند

-بيماري هاي انگلي:لپتوسپيرا يك بيماري انگلي مي باشد كه در آب استخرهاي آلوده و فاضلاب و لجن موجود بوده و از راه مخاط پوست وارد بدن مي شود. كه در آب بعضي از رودخانه ها هم موجود مي باشد

-كرم ها: تخم كرم هايي مانند آسكاريس، تريكوسفال و كرم قلابدار ممكن است كه از طريق خاك و آب آلوده وارد بدن انسان شود و ايجاد بيماري نمايد

-بيماري وبا

-بيماري ويروسي:آب در انتقال دو نوع ويروس پوليوويروس و هپاتيت عفوني نقش موثري دارد.اپيدمي هاي حاصله در اكثر موارد پس از پيگيري نشان مي دهد كه آب آشاميدني با فاضلاب هاي خانگي آلوده شده است.

 محققان پژوهشكدة علوم گياهي در دانشگاه فردوسي مشهد به‌تازگی در جریان مأموریت‌های خود موفق شدند چهار نمونة گیاهی را از استان‌هاي خراسان شمالي، رضوي و جنوبي جمع‌آوری نمایند؛ به‌نحوی‌که بررسی‌های علمی مشخص نموده است این نمونه‌ها، برای نخستین‌بار است که از این مناطق معرفی می‌شوند و به‌این‌ترتیب، کشف علمیِ دیگری در حوزة گیاهشناسی استان، رقم خورد.

 

به گزارش روابط‌عمومی پژوهشکدة علوم گیاهی، این چهار گونة گياهي جدید را دكتر علي‌اصغر معصومي، دانشمند گياهشناس مؤسسة تحقيقات جنگل‌ها و مراتع كشور، نامگذاري و معرفي نموده است. ويژگي‌هاي گياهشناسي اين گياهانِ تازه‌كشف‌شده، طي مقاله‌اي در مجلة گياهشناسي ايران، جلد19، شمارة1 سال1392 به چاپ رسيده است.

 

اين گياهان عبارتند از:

 

·  Oxytropis compacta (گَوَن‌آساي هزارمسجدي): جمع‌آوري‌شده از قلة هزارمسجد واقع در شمال غربي مشهد.

 

·  Oxytropis sabzavarensis (گَوَن‌آساي سبزواري): جمع‌آوري‌شده از كوه‌هاي شرق ساروق واقع در غرب سبزوار.

 

·  Oxytropis salukensis (گَوَن‌آساي سالوكي): جمع‌آوري‌شده از قلة سالوك واقع در جنوب‌غربي بجنورد در خراسان شمالي.

 

·  Oxytropis pseudosuavis (گَوَن‌آساي تجني): جمع‌آوري‌شده ازكوه‌هاي جنوب تجن واقع در غرب قاين در خراسان جنوبي.

 

تکاب و تخت سلیمان

اگر محل های مرموز و ناشناخته برایتان جذاب است. اگر نگاهی جستجو گر دارید. اگر چشمه های جوشان، بوی گوگرد، ردپاهای ناشناخته، سنگ های عجیب، پرندگان و خزندگان متنوع و روایتهای باور نکردنی مشتاقتان می کند، حتما سری به تکاب و تخت سلیمان بزنید. تخت سلیمان در ۱۷۰ کیلومتری غرب زنجان واقع شده و شرقی ترین نقطه استان آذربایجان غربی محسوب می شود.
سنگ اژدها، كوه ميان تهي، زندان سليمان، تخت بلقيس، معبد آناهیتا، آتشکده آذرگشنسب چمن متحرك بدرلو ... هر کدام به تنهایی می توانند دلیل محکمی باشد برای یکبار دیدن.
در عظمت این محل همین بس که تخت سلیمان برای سلسله ساسانیان همان قدر مهم بوده که تخت جمشید برای هخامنشیان. حال چرا اینگونه محجور مانده...بماند...

در ابتدای جاده مراتع دیم کاری شده هم زیبا هستند و هم غم انگیز. زیرا کشت دیم آن هم در مناطق صعب العبور در اکثر وقتها به جز نابودی تنوع زیستی فایده دیگری ندارد.

یک موضوع جالب. ساخت تله کابین چندین کیلومتری برای انتقال سنگ معدن روی به کارخانه. به نظر من اصلا و ابدا صرفه اقتصادی ندارد. و بلا استفاده مانده است.

تله کابین معدن روی انگوران.

از این روستاهای محجور و یک دست در این مسیر زیاد می بینید.   آقچه پيره- سنل تولي↓- گوجه قبا↓- قلي‌كندي- چايدلو- شيخ جابر↓- قرائي- دوزكند↓- ابراهيم‌آّباد- سونتو↓- مخانلو -قره درق و غیره

احتمالا روستای شیخ لر. ساده و سنتی.

 یکی از بزرگترین معابد ایران باستان در دوران ساسانیان در این محل بوده است.

آتشکده آدرگشنسب هنوز هم برای ایرانیان به ویژه زردشتیان مقدس است.

شاید باورتان نشود ولی هنوز کسی نتوانسته به عمق واقعی این دریاچه اسرار آمیز پی ببرد. ولی به نظر می رسد بین ۷۰ تا ۱۰۰ متر عمق داشته باشد

ستون ها اگرچه از خشت و گل هستند ولی هنوز  شکوهشان نمایان است.

آب این دریاچه از کف دریاچه می جوشد و فوق العاده  املاح و رسوب دارد به طوری که در میان رسوبات خود به تدریج ارتفاع بیشتری می گیرد. این یکی از نادرترین پدیده های طبیعی ایران است.

باز هم باور کردنی نیست ولی این دیوار طولانی در اصل جوی آبی بوده است که از دریاچه خارج می شده و به تدریج بر اث رسوب گذاری آب ایجاد شده و کاملا طبیعی است!!

شاید این تصویر مسیر حرکت آب را بهتر نشان دهد.!!

کوه شگفت انگیز سلیمان. کوهی توخالی که روزگاری درون آن محل نگهداری زندانیان و اسرا بوده است.!!

مسیر دسترسی به قله کوه.

پله های هزاران ساله.

عمق کوه از بالا!! می گویند که یک گروه آلمانی قصد داشتند به عمق گودال بروند ولی قبل از آن گوسفندی را با طناب فرستادند ولی در میانه راه گوسفند بیچاره بر اثر استنشاق گازهای سمی خفه شد و گروه هم منصرف شدند. همه چیز این محل اسرار آمیز است.

دیواره های عظیم و غیر قابل عبور قله کوه زندان. چنین پدیده ای در هیچ کجای ایران نداریم. برای درک بیشتر عظمت آن به افراد سمت راست عکس دقت کنید.!

اون نقطه سیاه منم.  در دهانه وحشتناک کوه زندان سلیمان. 

چمن متحرکروستای بدرلو نیز در نوع خود کم نظیر است. تجسم کنید دریاچه ای بزرگ که جزیره وسط آن با حرکت باد جابجا می شود. در واقع جزیره از گیاهان متراکم ی تشکیل شده که بر روی آب شناور هستند و در طول سالیان دراز وسعتی شگرف پیدا کرده اند..!! قطر این جزیره دایره ای گیاهی به مرور به ۳۰متر رسیده است. عکس را از سایت جامع گردشگری ایران گرفته ام. فرصت دیدن این محل را نداشتیم.

 نشان پروانه طی مراسمی به آندرانیک تیموریان از سوی سازمان حفاظت محیط زیست اهداء شد.

در طی حرکت زیست محیطی آندرانیک تیموریان بازیکن محبوب باشگاه استقلال در رقابت‌های فوتبال با تیم باشگاهی تایلند در خصوص نجات یک پروانه از مستطیل سبز با حضور نماینده رئیس سازمان حفاظت محیط زیست نشان پروانه و لوح تقدیر به وی اهداء شد.

دکتر محمدهادی حیدرزاده مدیر کل محیط زیست استان تهران که به عنوان نماینده رئیس سازمان حفاظت محیط زیست این نشان را به آندرانیک تیموریان اهداء‌ کرد، ضمن تقدیر از حرکت زیست محیطی وی، گفت: قطعا حرکات زیست محیطی ورزشکاران و هنرمندان می‌تواند در اشاعه فرهنگ زیست محیطی نقش بسزایی داشته باشد.

وی با اشاره به این که امسال نشان ویژه پروانه به آندرانیک تیموریان اهداء شد، تاکید کرد: براساس برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته از سال آینده این نشان ویژه به ورزشکاران حامی محیط زیست اهداء خواهد شد.

آندرانیک تیموریان نیز در حاشیه این مراسم با تشریح اتفاق رخ داده در بازی با تیم باشگاه تایلند، گفت: وقتی مشاهده کردم که پروانه‌ای در وسط چمن‌ها گرفتار شده آن را از زمین برداشتم و به خارج از زمین بازی منتقل کردم.وی خاطرنشان کرد: قطعا همه فوتبالیست‌ها می‌توانند با اقدامات زیست محیطی خود این فرهنگ را در جامعه توسعه دهند.

همچنین مدیر کل محیط زیست استان تهران مجوز استفاده رایگان به مدت یک سال از مناطق تحت حفاظت سازمان محیط زیست و نشان همیار محیط زیست را به عنوان اولین ورزشکار به آندرانیک تیموریان در این مراسم اهداء کرد.

 فرانسه نخستین کشوری بود که در سال‌های دهه ۱۹۵۰، یک پل برای حیوانات ساخت، بعد از فرانسه کشورهای هلند، سوئیس، کانادا و آمریکا 

 روزنامه آرمان نوشت:

کاربرد نانوفناوری در حفظ محیط زیست در فعالیت های صنایع بالا دستی نفت و گاز

 

1- مقدمه
به دلیل افزایش فعالیت های جهانی در حیطه صنایع بالادستی نفت و گاز،‌ تولید انرژی در آینده همراه با افزایش ضایعات بیشتری خواهد بود. در این زمینه ایده آل ترین حالتی که محققان برای رسیدن به آن تلاش می کنند،‌ کاهش میزان ضایعات و پسماندها به میزان صفر است. در این میان عملیات حفاری یکی از مهمترین بخش های عملیات استخراج و تولید است که سبب ایحاد ضایعات فراوان می گردد. برای مثال قطعات داخل چاه که همراه با گل حفاری به سطح زمین حمل می شوند بخصوص زمانیکه آلوده به نفت باشند،‌ برای محیط زیست بسیار خطرناک می باشند. در اولین دوره های حیات صنعت نفت، ‌اهمیت کمی به مقوله مدیریت ضایعات حفاری داده می شد ولی با افزایش تقاضای جهانی انرژی و روند رو به رشد حفاری های پیشرفته،‌ مسئله حفاظت از محیط زیست بیشتر مورد توجه قرار گرفت. بنابراین امروزه دانستن چگونگی تولید ضایعات حفاری و مدیریت آنها به بهترین روش که کمترین اثرات سوء زیست محیطی را بهمرا داشته باشد بسیار حائز اهمیت است [1]. برای مثال یکی از مهمترین مواردی که در حفاری های دریائی و عملیات تولید و استخراج باید مد نظر قرار گیرد، ‌حفظ اکوسیستم و تنوع زیستی موجود درخاک و نیز آبها و اقیانوس هاست که همواره در حین عملیات تولید و برداشت در معرض خطر قرار می گیرد. زیرا مسلما تخلیه و یا نشت ضایعات ناشی از عملیات حفاری و بهره برداری در آبهای آزاد و دریاها اثرات سوء محیط زیستی را در بر خواهد داشت که باید به حداقل برسند [2]. در این راستا محصولات نانوفناوری زیست محیطی (E-nano یا Environmental Nanotechnology) را می توان به گونه وسیعی در فرآیندهای بازسازی و حفظ محیط زیست استفاده نمود [3]. برای مثال از آنجائیکه نانوفناوری علمی است که به کاهش مصرف مواد (کاهش ضایعات) و همچنین اصلاح ساختار و بهبود فرآیند ها کمک شایانی می نماید،‌ محققان به این نتیجه رسیده اند که استفاده از نانومواد در ساختار سیالات حفاری می تواند آنها را تبدیل به موادی با مضرات بسیار پایین زیست محیطی گرداند. در این حالت غلظت نانوذرات در سیال بسیار پائین بوده (معمولا کمتر از 1%) و شرایط حفاری را در محیط های نامناسب بسیار بهبود می بخشد [4]. در این راستا این مقاله به بررسی توانائی های نانوفناوری در حفظ محیط زیست در صنایع بالادستی نفت و گاز پرداخته و چگونگی تاثیر نانوساختارها در تبدیل عملیات بالادستی بخصوص حفاری به نوعی فرآیند دوستدار محیط زیست مورد بحث قرار خواهد گرفت.

2- کاربرد نانوفناوری به منظور حفظ محیط زیست در فعالیت های صنایع بالا دستی نفت و گاز
2-1- بهبود سیمان حفاری
2-1-1- نانوسیلیکا
سیمانکاری چاه های عمیق نیاز به موادی دارد که متفاوت از مواد بکار رفته در عملیات معمولی است. بنابراین نانوذرات،‌ بخصوص نانوسیلیکا،‌ نانواکسید آهن و نانوآلومینا جهت افزایش استحکام ومقاومت سیمان بکار می روند. در این خصوص نانوسیلیکا ماده ای است که هم در سیمانکاری چاه و هم در عملیات ساختمانی مورد استفاده قرار می گیرد. نانوسیلیکا از ذرات بسیار ریز که در حدود 1000 بار کوچکتر از ذرات معمولی سیمان می باشد تشکیل شده و قابلیت های آن بعنوان افزایه مناسب جهت بالا بردن استحکام، پایداری و کاهش تراوائی سیمان اثبات شده است. استفاده از نانوسیلیکا در ساختار سیمان سبب کاهش نفوذپذیری (permeability) آن و در نتیجه کاهش آلودگی های زیست محیطی می شود [5].
2-2- بهبود سیال حفاری
امروزه در صنعت حفاری سعی می شود از سیالاتی استفاده شود که کمترین اثرات سوء زیست محیطی را داشته باشند. برای مثال محققان به این نتیجه رسیده اند که حفاری سازندهای ماسه سنگی با استفاده از سیالات پایه آبی دارای فوائد زیست محیطی و اقتصادی فراوان می باشد و در این حالت سیالات حاصل به گونه ای فرموله می شوند که دارای کمترین میزان هزینه باشند. در این راستا Sharma و همکارانش به بررسی استفاده از نوعی سیال حفاری جدید پایه آبی حاوی نانوذرات پرداخته و همچنین نشان دادند که با استفاده از این نوع نانوسیالات، ‌میزان تهاجم آب به درون سازند در کمترین مقدار قرار داشته و مشکلات دهانه چاه به کمترین مقدار خواهد رسید [6]. همچنین بررسی ها نشان می دهد که سیالات پایه آبی با عملکرد بالا (HPWBF) دارای مزایائی از جمله کاهش اثرات سوء محیط زیستی،‌ هزینه های پائین تر و هرزروی کمتر می باشند. برای مثال محققان از HPWBF های دارای پلی اکریل آمید های هیدرولیز شده و افزایه های پلی آمید در عملیات حفاری چندین چاه در خلیج فارس استفاده نموده و به این نتیجه رسیدند که دارای اثرات زیست محیطی مطلوبی می باشد. همچنین نانوموادی مانند نانوگرافن و سایر مواد نانوساختار نیز بعنوان افزایه های سیال حفاری وجود دارند که می توانند سیالات حفاری را به دو دسته: نانوسیالات ساده و نانوسیالات پیشرفته دسته بندی نمایند. استفاده از این نانوذرات میزان مواد شیمیائی و جامدات موجود در سیال حفاری را به میزان چشمگیری کاهش داده و در نتیجه سبب کاهش هزینه کلی و اثرات سوء محیط زیستی عملیات می گردد [7]. در ادامه به برخی از پرکاربردترین نانومواد بکار رفته در ساختار سیال حفاری اشاره می شود.

2-2-1- گرافن
سیالات حفاری که اغلب از آنها به گل حفاری یاد می شود سیستم های پیچیده شیمیائی هستند که که در عملیات حفاری چاه های نفتی و گازی حیاتی می باشند. این سیالات وظیفه خنک سازی و روانسازی حرکت مته، ‌انتقال برش ها و قطعات داخل چاه به سطح زمین، مقاوم سازی دیواره چاه، محافظت از سازند تولیدی، ایجاد یک لایه نازک و کم تراوا که از سازندهای تولیدی تراوا محافظت می کند و غیره را بعهده دارند. هجوم سیال به خلل و فرج سازند، سبب آسیب رساندن به مخزن و کاهش تولید از طریق مسدود کردن مسیر هیدروکربن ها می شود. لذا نیاز است تا از افزایه ها و موادی در ساختار سیال حفاری استفاده گردد که تا حد ممکن از هرزروی آن که سبب آلودگی محیط زیست و نیز وارد نمودن آسیب به سازند میشود جلوگیری گردد. این افزایه ها از طریق تشکیل فیلتر کیک در اطراف دیواره چاه سبب جلوگیری از هرزروی سیال حفاری می شوند. امروزه،‌گرافن‌ بعنوان یک تک لایه از گرافیت به دلیل خواص مناسبی که دارد مورد توجه محققان قرار گرفته است. یکی از مهمترین خصوصیات این تک لایه داشتن سطح ویژه ای در حدود 2965 مترمکعب بر گرم است که می تواند به عنوان غشایی که حتی در برابر گاز هلیوم ناتراوا است عمل کند. به همین دلیل می تواند بعنوان فلیتر عمل کند. اما از آنجائیکه توزیع قطعات بزرگ این ماده در محیط های آبی مشکلاتی را در گل حفاری پایه آبی ایجاد می کند،‌ محققان پیشنهاد می کنند که از اکسید گرافن در این زمینه استفاده گردد. زیرا این ماده در محیط های آبی پایدارتر است و مورفولوژی صفحه ای خود را که سبب تشکیل فیلتر کیک مطلوب می شود حفظ می کند. یکی از خواص جالب این ماده این است که می تواند از محلول جدا شده و نوعی ماده کاغذی شکل قوی تولید نماید. این امر در تولید یک لایه ناتراوا به منظور جلوگیری از هرزروی سیال به داخل دیواره چاه بسیار موثر است. از آنجائیکه این ذرات ساختار ورقه ورقه ای مناسب و ضخامت نانومتری دارند (نانومواد دو بعدی) می توانند در مقایسه با افزایه های دیگر،‌ مانند خاک رس،‌ فیلتر کیک های نازک تر و با کارآئی بالاتری ایجاد نمایند. این نکته از این بابت نیز حائز اهمیت است که ضخامت فیلتر کیک تشکیل شده بصورت مستقیم و به شدت با گشتاور دیفرانسیلی مورد نیاز جهت چرخاندن لوله ها در حین عملیات حفاری،‌ با زمان حفاری و با هزینه حفاری همبستگی دارد. همچنین از مزایای مهم دیگر این ماده می توان به این نکته اشاره نمود که خطرات زیست محیطی بسیار پائینی دارد و فناوری آن ‌ارزان است. در شکل 1 عملکرد گرافن در حین عملیات حفاری (الف) و در حین عملیات برداشت (ب) نشان داده شده است. در حین حفاری زمانیکه فشار بالا باشد صفحات گرافن یک فیلمی را تشکیل می دهند تا از نفوذ سیال حفاری به درون سازند جلوگیری نمایند. همچنین زمانی که در حین پروسه بازیافت فشار کاهش می یابد ‌نفت و گاز موجود در سازند صفحات گرافنی را از روی دیواره چاه پس می زنند [8].

 

شکل 1- سیال حفاری دارای صفحات گرافن در حین عملیات حفاری (الف) و در حین عملیات برداشت (ب) [8]

2-2-2- نانوذرات اکسید روی
هیدروژن سولفید گازی بسیار خطرناک،‌ سمی و خورنده است که می تواند در حین عملیات حفاری از درون سازند به داخل سیال حفاری نفوذ کرده و باعث آلودگی محیط زیست گردد. به منظور حفاظت از محیط زیست،‌ ایمنی کارکنان و نیز جلوگیری از خوردگی خط لوله و تجهیزات نیاز است تا این ماده از سیال حفاری جدا گردد. در گذشته جاذب های متنوعی جهت زدودن این گاز از سیال حفاری استفاده شده است که متداول ترین آنها ترکیبات فلز روی مانند اکسید روی و کربنات روی می باشند. اکسید روی مورد استفاده در این عملیات نیز بعنوان پسماند جامد، بی خطر می باشد. در این راستا Sayyadnejad و همکارانش به بررسی پاکسازی سیال حفاری از هیدروژن سولفید با استفاده از نانوذرات اکسید روی پرداخته اند. از آنجائیکه نانوذرات سطح ویژه بالائی دارند بسیار واکنش پذیر می باشند. آنها توانستند نشان دهند که استفاده از نانوذرات اکسید روی با ابعادی در حدود 25-14 نانومتر و سطح ویژه 56-44 متر مکعب بر گرم که توسط روش پیرولیز پاششی (spray pyrolysis) تهیه شده اند در جداسازی هیدروژن سولفید از سیال حفاری پایه آبی می تواند بسیار موثر باشد. همچنین کارآئی این نانوذرات با ذرات بالک اکسید روی نیز مقایسه گردید و نتایج حاصل بیانگر آن است که در شرایط عملیاتی یکسان، نانوذرات اکسید روی بکار برده شده قابلیت جداسازی کامل هیدروژن سولفید را در مدت 15 دقیقه از سیال حفاری پایه آبی دارا هستند،‌ در حالیکه ذرات بالک در مدت 90 دقیقه تنها قادر به جداسازی 2.5% از آلودگی هیدروژن سولفید هستند [9]. تصویر میکروسکوپ الکترون عبوری (TEM) نانوذرات اکسید روی بکار رفته در این تحقیق در شکل 2 نشان داده شده است.

شکل 2- تصویر میکروسکوپ الکترون عبوری (TEM) از نانوذرات اکسید روی [9]

 

2-2-3- افزایه های پلیمری نانومتری
پسماند سیال حفاری، جزء اجتناب ناپذیر عملیات حفاری و اکتشافی نفت و گاز است که به نوبه خود یکی از مهمترین منابع آلودگی محیط زیستی به شمار می رود. روش های زیادی برای از بین بردن این نوع سیالات وجود دارد که در میان آنها جداسازی جامد-مایع یکی از پرکاربردترین فرآیندهاست. ولی در حفاری چاه های عمیق ترکیبات سیال حفاری پیچیده تر، ‌دانسیته آن بیشتر و پاکسازی نیز سنگین تر می شود. در این راستا Wang و همکارانش به بررسی استفاده از منعقد کننده پلی اکریل آمیدهای نانوبهبودیافته (nano-modified polyacrylamide flocculant) جهت جداسازی فازهای جامد-مایع در پسماند سیال حفاری با دانسیته زیاد پرداختند. طبق نتایج بدست آمده زمانیکه منعقدکننده پلی اکریل آمیدهای نانوبهبود یافته در شرایط بهینه جهت تصفیه پسماند گل حفاری با دانسیته بالا بکار برده شد،‌ میزان آب موجود در فیلتر کیک تشکیل شده، 24.32 درصد بود که نسبت به سایر منعقده های موجود در بازار بطور قابل توجهی بهتر است [10]. همچنین همانگونه که Manea گزارش نموده است استفاده از افزایه های پلیمری نانومتری در ساختار سیالات حفاری پایه آبی می تواند در اقتصادی کردن فرآیند حفاری و تبدیل آن به یک فرآیند دوستدار محیط زیست موثر باشد. در این تحقیق به بررسی رفتار سیال حفاری از طریق آنالیز تاثیر اندازه ذرات افزایه های موجود در آن در شرایط استاندارد پرداخته شده است. نتایج این بررسی نشان می دهد زمانیکه ابعاد ذرات پلیمری کوچکتر شده و به محدوده نانومتری می رسد،‌ سطح ویژه کل بسیار زیاد شده و از آنجا سطح برهمکنش بین ذرات زیاد شده قدرت تورم پلیمر بالا می رود. در حقیقت نانوپلیمر جدید ایجاد شده توانائی کنترل هرزروی سیال حفاری را داشته و می تواند به عنوان افزایه کاهش دهنده هرزروی گل حفاری در ساختار سیال بکار رود [11].


بحث و نتیجه گیری:
در این مقاله مروری بر کاربردها و نقش نانوفناوری در زمینه حفظ محیط زیست در فعالیت های صنایع بالا دستی نفت و گاز انجام شده است. همانگونه که در متن و با اشاره به منابع معتبر ذکر شد،‌ حفاظت از محیط زیست، اصلی ترین فاکتوری است که در هر صنعتی از جمله صنایع نفت و گاز لازم است مد نظر قرار گیرد و امروزه با پیشرفت علم محققان و صنعتگران بیش از پیش به اهمیت این امر واقف شده اند. همچنین محققان نشان داده اند که با استفاده از نانوفناوری که رویکردی در جهت اصلاح ساختار مواد بصورت بهینه و کاهش ضایعات می باشد،‌ می توان فرآیندهای موجود در صنایع بالادستی نفت و گاز بخصوص عملیات حفاری را تا حدود زیادی به فرآیندهای دوستدار محیط زیست تبدیل نمود. در این راستا استفاده از نانومواد، بخصوص نانوذرات نانوسیلیکا در ساختار سیمان و نیز نانوگرافن، نانوذرات اکسید روی و افزایه های پلیمری نانومتری در ساختار سیال حفاری سبب کاهش آلودگی های محیطی و اتلاف و هرزروی مواد به درون سازند شده و اثرات سوء زیست محیطی را کاهش می دهد.

 بعضیها مي‌گويند 200 سال، بعضي‌ها 300 و بالاخره بعضي‌ها مي‌گويند 500 تا 700 سال طول مي‌کشد تا اين زباله‌هاي پلاستيکي به چرخه طبيعت بازگردند، يعني خيلي دير تجزيه مي شوند.

انشاله امسال سیزده بدر باهم دست در دست هم  در حد توان در پاکسازی طبیعت و محیط زیست بکوشیم و به همگان ابلاغ کنیم با مهر بانی و عطوفت تا رحم نماید برما مادرمان طبیعت.امیداست بنرهایی که در سطح شهر زده شده است بتوانند پیام خویش را منتقل نموده و سازگار باشند.

در این روز دوستان و همنوردانمان : آقاخانی - صبری- محبیان- زارعی- سبحانی-رستمی و...در مبادی های خروجی شهر بعد از طلوع آفتاب کیسه زباله و بروشور برای همو طنان عزیز توزیع خواهند نمود انشاله  که زمین و آسمان در سزدهمین روز بهارش از ما راضی و خشنود باشند و بر سر ما مهر ومحبت و برکت نازل نمایند.آمین